Ξεκαθάρισμα και όχι αλλαγή πολιτικού σκηνικού
του Μενέλαου Γκίβαλου*
Δεν ήταν παρά ένα μικρό «διάλειμμα» ολίγων μηνών, το οποίο προκάλεσε η αποπομπή του Αντώνη Σαμαρά λόγω της συντριπτικής ήττας που υπέστη η ΝΔ (και τα εγχώρια και «εξωγενή» συμφέροντα που τη στήριζαν και τη στηρίζουν εμμενώς) στο ιστορικό «όχι» του δημοψηφίσματος. Από την περασμένη Κυριακή όμως επανήλθε η νεοφιλελεύθερη - ακροδεξιά «ομαλότητα» και «κανονικότητα» στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Στο πρόσωπο του Κυριάκου Μητσοτάκη εκφράζεται σε αρμονική σύζευξη η αντικοινωνική ακροδεξιά που εκφράζει ο νεοφιλελευθερισμός και η ιδεολογικοπολιτική ακροδεξιά που εφαρμόστηκε –ως απαραίτητο πολιτικό συμπλήρωμα της κοινωνικής ακροδεξιάς– κατά την περίοδο της θητείας του Αντώνη Σαμαρά.
Είναι λάθος να ερμηνεύεται η εκλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη ως «αποτέλεσμα» της σύγκρουσης μεταξύ καραμανλικών και μητσοτακικών. Ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης είχε έναν τυπικό - υπηρεσιακό ρόλο και δεν διορίστηκε ως εκπρόσωπος του καραμανλισμού. Ασφαλώς, ο ίδιος ανήκει στον παραδοσιακό φιλελεύθερο - συντηρητικό χώρο. Όμως δεν μπορούσε να εκφράσει μια ιδεολογικοπολιτική πραγματικότητα που συνετρίβη και ξεπεράστηκε ήδη από τον Νοέμβριο του 2012, όταν η ΝΔ και ο Α. Σαμαράς παρέδωσαν την εξουσία στον «αχυράνθρωπο» των δανειστών, της διαπλοκής και της τραπεζικής δομής, Λουκά Παπαδήμο.
Αυτή η ιστορική πράξη εξέφρασε –και σε συμβολικό και σε πραγματικό επίπεδο– το πέρας, πολιτικό, ιδεολογικό και κοινωνικό, της μεταπολιτευτικής ΝΔ. Εάν πράγματι υπήρχε «καραμανλικό στρατόπεδο», αυτό όφειλε να αντιδράσει καίρια την περίοδο αυτή. Όπως όφειλε και οφείλει και τώρα να δώσει εξηγήσεις ο Κώστας Καραμανλής για τον τρόπο και τις μεθοδεύσεις με τις οποίες η χώρα οδηγήθηκε στην υποδούλωση και την καταστροφή.
Όσο για το «τέλος» του ίδιου του Κώστα Καραμανλή, αυτό συνετελέσθη όταν ο ίδιος, έπειτα από πέντε χρόνια ένοχης «σιωπής», συνετάχθη με τον «εσμό» των πολιτικών προσώπων και των διαπλεκόμενων συμφερόντων που στήριξαν λυσσωδώς το «ναι» στο δημοψήφισμα. Αυτό ακριβώς το σύστημα συμφερόντων, αυτός ο «σκληρός πυρήνας» του «ναι» στήριξε και ανέδειξε τον «δικό του άνθρωπο», τον Κυριάκο Μητσοτάκη, στην ηγεσία της ΝΔ.
Ο ανάγλυφος χαρακτήρας της σύγκρουσης
Όσοι, συνεπώς, αναφέρονται σε σημαντικές εξελίξεις ή σε μείζονες ανατροπές στο πολιτικό σύστημα και στους συσχετισμούς κομματικών και πολιτικών δυνάμεων βρίσκονται εκτός πραγματικότητας. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης παρέλαβε τη νεοφιλελεύθερη/ακροδεξιά «σκυτάλη» από τον Αντώνη Σαμαρά με τυπικό - διαμεσολαβητικό «κρίκο» τον Βαγγέλη Μεϊμαράκη. Ούτε ο εσωτερικός συσχετισμός δυνάμεων στη ΝΔ άλλαξε επί της ουσίας ούτε η ιδεολογικοπολιτική του «ατζέντα» μεταβλήθηκε.
Ασφαλώς όμως τα μέτωπα της αντιπαράθεσης μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ, και σε ιδεολογικοπολιτικό και σε κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, αποκτούν τώρα ξεκάθαρο και ανάγλυφο χαρακτήρα. Η έντονη ταξική διάρθρωση που αποκτά σήμερα η ελληνική κοινωνία, λόγω της βίαιης απόσπασης των εισοδημάτων και της άνισης αναδιανομής, η εκτεταμένη ανεργία και η κατάρρευση ενός σημαντικού τμήματος της μεσαίας τάξης διαμορφώνουν ιστορικού τύπου πολώσεις και αντιθέσεις, που θα εκφραστούν ακόμα εντονότερα και σε κομματικό και σε ιδεολογικοπολιτικό επίπεδο.
Ο «χώρος» μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ θα διεμβολιστεί βίαια από την αντιπαράθεση αυτή. Το ΠΑΣΟΚ, που αναζητά ματαίως τόσο την –οριστικώς απωλεσθείσα– «ταυτότητά» του όσο και τους ίδιους τους όρους επιβίωσής του, όπως και τα «κατασκευάσματα» του συστήματος συμφερόντων, το Ποτάμι και η Ένωση Κεντρώων, θα βρεθούν στη δίνη του κυκλώνα.
Ο νεοφιλελευθερισμός και ο μύθος του Κέντρου
Εδώ και πολλά χρόνια, το «σύστημα Μητσοτάκη» καλλιεργεί τον μύθο του Κέντρου. Η κεντρώα ταυτότητα του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη –και αυτή ισχυρώς αμφιλεγόμενη κατά την πρώτη περίοδο της δεκαετίας του 1960– ακυρώθηκε οριστικά με την «πράξη» της Αποστασίας του 1965, κατά την οποία ο ίδιος πρωταγωνίστησε, μια «πράξη» που καταγράφηκε στις πιο μαύρες σελίδες της σύγχρονης ιστορίας μας.
Όταν ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης επανεμφανίστηκε, στα μέσα της δεκαετίας του 1980 και μέχρι την πτώση του, υπήρξε διαπρύσιος κήρυκας του αναδυόμενου τότε νεοφιλελεύθερου - αγοραίου προτύπου, φιλοδοξώντας, μάλιστα, να αποτελέσει τον εγχώριο εκφραστή του μεσουρανούντος τότε «διδύμου» Θάτσερ - Ρίγκαν. Ως πρωθυπουργός, εφάρμοσε με τον πλέον ακραίο τρόπο το πρότυπο αυτό και τα διαπλεκόμενα συμφέροντα γνώρισαν τότε τον πιο γνήσιο εκφραστή τους, διάδοχος του οποίου «αναδείχθηκε» επαξίως ο «εκσυγχρονιστής» Κώστας Σημίτης.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποτελεί την εξελιγμένη, τη μεταμοντέρνα εκδοχή του νεοφιλελεύθερου προτύπου, προσαρμοσμένου στις ηγεμονικές επιλογές της χρηματοπιστωτικής δομής. Ποια είναι σήμερα η εκδοχή αυτή;
Ο σύγχρονος νεοφιλελευθερισμός μπορεί να ανέχεται μια δέσμη αφηρημένου τύπου δικαιωμάτων, όταν όμως αυτά δεν θίγουν τον «σκληρό πυρήνα» των μηχανισμών της αγοράς. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης μπορεί να ψηφίζει, π.χ., το σύμφωνο συμβίωσης, αλλά ταυτόχρονα διακηρύσσει τον αντικρατισμό του, απολύει χιλιάδες δημοσίους υπαλλήλους, καταργεί τους θεσμούς του κράτους πρόνοιας, εκφράζει με τον πιο στυγνό τρόπο τα συμφέροντα της διαπλοκής και των μεγάλων επιχειρηματικών συμφερόντων.
Αυτή η στρατηγική, βεβαίως, δεν έχει καμιά σχέση με την όποια Κεντροδεξιά ή το όποιο Κέντρο. Αυτές οι ταμπέλες χρησιμοποιούνται προσχηματικά προκειμένου να καλύψουν τον αντικοινωνικό και ακροδεξιό ιδεολογικοπολιτικό χαρακτήρα της σύγχρονης νεοφιλελεύθερης πολιτικής, την οποία ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης εκφράζει αυθεντικά.
ΣΥΡΙΖΑ: Διεύρυνση πολιτικών - κοινωνικών συμμαχιών
Η «διαύγεια» και η ξεκάθαρη ταξική - κοινωνική αντιπαράθεση και σύγκρουση θα πρέπει να οδηγήσουν και στο πέρας των ψευδαισθήσεων που καλλιεργούνται από ένα τμήμα του ΣΥΡΙΖΑ περί «συνεννόησης» και στήριξης ορισμένων κρίσιμων νομοσχεδίων τόσο από τη ΝΔ όσο κι από τα «ενδιάμεσα» κομματικά σχήματα. Το αντίθετο, μάλιστα: η ψήφιση ή η «συνεννόηση» με κάποια από αυτά, όπως, π.χ., με το κόμμα του Λεβέντη, μόνο απαξία μπορεί να «προσφέρει» στον ΣΥΡΙΖΑ και την κυβέρνηση.
Το Ποτάμι, άλλωστε, εξεμέτρησε το ζην του. Το νεοφιλελεύθερο «τμήμα» του κινείται με ταχείς ρυθμούς προς τη ΝΔ, την αυθεντική ιδεολογικοπολιτική του «μήτρα», συνειδητοποιώντας ότι ο ρόλος του Ποταμιού να ανακόψει ή και να «προβοκάρει» την κοινωνικοπολιτική επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ έχει προ πολλού περαιωθεί.
Για το ΠΑΣΟΚ η «στρατηγική» της οικουμενικής κυβέρνησης ή των κυβερνήσεων «εθνικού σκοπού» με την de facto και de jure συμμετοχή της ΝΔ εξαντλείται πλέον με την παρουσία στην αρχηγία της του Κυριάκου Μητσοτάκη. Οι εναπομείναντες παραδοσιακοί ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ δεν έχουν πια άλλα περιθώρια να «συγκατοικήσουν» με τον γιο του «αρχιερέα της Αποστασίας» και τον «Εφιάλτη» του πολιτικού συστήματος. Όσο για σοσιαλδημοκρατικά «φληναφήματα» της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ, αυτά ανήκουν περισσότερο στον χώρο της επιστημονικής φαντασίας.
Αντίθετα, για τον ΣΥΡΙΖΑ η «διαύγεια» της ιδεολογικοπολιτικής αντιπαράθεσης, καθώς και ο ξεκάθαρος ταξικός - κοινωνικός της χαρακτήρας προσφέρουν μια ιστορική ευκαιρία να απομονώσει τη ΝΔ, να αποκαλύψει πλήρως την ακροδεξιά – αντικοινωνική της πολιτική στρατηγική και να διαμορφώσει τους όρους ώστε να διευρύνει τις πολιτικές και κοινωνικές του συμμαχίες προς τους χώρους που αποκαλούνται σχηματικά «Κέντρο» και «Κεντροαριστερά».
Ασφαλώς, πέρα από την πολιτική βούληση ή τις επεξεργασίες και τους σχεδιασμούς της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ και της κυβέρνησης σημαντικό, ακόμα και καθοριστικό ρόλο θα διαδραματίσουν οι εξελίξεις του επόμενου τριμήνου. Οπωσδήποτε όμως η σταδιακή μετατόπιση και απαγκίστρωση των ευρωπαϊκών σοσιαλδημοκρατικών και σοσιαλιστικών κομμάτων από τους «γνήσιους» εκπροσώπους του νεοφιλελευθερισμού και τους υποτελείς της γερμανικής ελίτ διαμορφώνει ένα νέο τοπίο στην Ευρώπη και διανοίγει σοβαρές προοπτικές για νέα συμμαχικά σχήματα διακυβέρνησης, όπως συμβαίνει, π.χ., στην Πορτογαλία.
Ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να αξιοποιήσει αυτές τις προοπτικές. Να διευρύνει το μέτωπο των κοινωνικών και πολιτικών του συμμαχιών με πράξεις και όχι μόνο με διακηρύξεις, να συσπειρώσει ευρύτερα κοινωνικά στρώματα με άξονες την κοινωνική δικαιοσύνη, τη ριζική αντιμετώπιση της διαπλοκής, την κατάρτιση και εφαρμογή ενός ρεαλιστικού προγράμματος παραγωγικής ανασυγκρότησης.
Όσο για το πολιτικό σκηνικό και τα μέτωπα σύγκρουσης, αυτά δεν άλλαξαν, αλλά ξεκαθάρισαν. Από δω κι εμπρός, έκαστος εφ’ ω ετάχθη...
* Αναπληρωτή καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης
του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Είναι λάθος να ερμηνεύεται η εκλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη ως «αποτέλεσμα» της σύγκρουσης μεταξύ καραμανλικών και μητσοτακικών. Ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης είχε έναν τυπικό - υπηρεσιακό ρόλο και δεν διορίστηκε ως εκπρόσωπος του καραμανλισμού. Ασφαλώς, ο ίδιος ανήκει στον παραδοσιακό φιλελεύθερο - συντηρητικό χώρο. Όμως δεν μπορούσε να εκφράσει μια ιδεολογικοπολιτική πραγματικότητα που συνετρίβη και ξεπεράστηκε ήδη από τον Νοέμβριο του 2012, όταν η ΝΔ και ο Α. Σαμαράς παρέδωσαν την εξουσία στον «αχυράνθρωπο» των δανειστών, της διαπλοκής και της τραπεζικής δομής, Λουκά Παπαδήμο.
Αυτή η ιστορική πράξη εξέφρασε –και σε συμβολικό και σε πραγματικό επίπεδο– το πέρας, πολιτικό, ιδεολογικό και κοινωνικό, της μεταπολιτευτικής ΝΔ. Εάν πράγματι υπήρχε «καραμανλικό στρατόπεδο», αυτό όφειλε να αντιδράσει καίρια την περίοδο αυτή. Όπως όφειλε και οφείλει και τώρα να δώσει εξηγήσεις ο Κώστας Καραμανλής για τον τρόπο και τις μεθοδεύσεις με τις οποίες η χώρα οδηγήθηκε στην υποδούλωση και την καταστροφή.
Όσο για το «τέλος» του ίδιου του Κώστα Καραμανλή, αυτό συνετελέσθη όταν ο ίδιος, έπειτα από πέντε χρόνια ένοχης «σιωπής», συνετάχθη με τον «εσμό» των πολιτικών προσώπων και των διαπλεκόμενων συμφερόντων που στήριξαν λυσσωδώς το «ναι» στο δημοψήφισμα. Αυτό ακριβώς το σύστημα συμφερόντων, αυτός ο «σκληρός πυρήνας» του «ναι» στήριξε και ανέδειξε τον «δικό του άνθρωπο», τον Κυριάκο Μητσοτάκη, στην ηγεσία της ΝΔ.
Ο ανάγλυφος χαρακτήρας της σύγκρουσης
Όσοι, συνεπώς, αναφέρονται σε σημαντικές εξελίξεις ή σε μείζονες ανατροπές στο πολιτικό σύστημα και στους συσχετισμούς κομματικών και πολιτικών δυνάμεων βρίσκονται εκτός πραγματικότητας. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης παρέλαβε τη νεοφιλελεύθερη/ακροδεξιά «σκυτάλη» από τον Αντώνη Σαμαρά με τυπικό - διαμεσολαβητικό «κρίκο» τον Βαγγέλη Μεϊμαράκη. Ούτε ο εσωτερικός συσχετισμός δυνάμεων στη ΝΔ άλλαξε επί της ουσίας ούτε η ιδεολογικοπολιτική του «ατζέντα» μεταβλήθηκε.
Ασφαλώς όμως τα μέτωπα της αντιπαράθεσης μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ, και σε ιδεολογικοπολιτικό και σε κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, αποκτούν τώρα ξεκάθαρο και ανάγλυφο χαρακτήρα. Η έντονη ταξική διάρθρωση που αποκτά σήμερα η ελληνική κοινωνία, λόγω της βίαιης απόσπασης των εισοδημάτων και της άνισης αναδιανομής, η εκτεταμένη ανεργία και η κατάρρευση ενός σημαντικού τμήματος της μεσαίας τάξης διαμορφώνουν ιστορικού τύπου πολώσεις και αντιθέσεις, που θα εκφραστούν ακόμα εντονότερα και σε κομματικό και σε ιδεολογικοπολιτικό επίπεδο.
Ο «χώρος» μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ θα διεμβολιστεί βίαια από την αντιπαράθεση αυτή. Το ΠΑΣΟΚ, που αναζητά ματαίως τόσο την –οριστικώς απωλεσθείσα– «ταυτότητά» του όσο και τους ίδιους τους όρους επιβίωσής του, όπως και τα «κατασκευάσματα» του συστήματος συμφερόντων, το Ποτάμι και η Ένωση Κεντρώων, θα βρεθούν στη δίνη του κυκλώνα.
Ο νεοφιλελευθερισμός και ο μύθος του Κέντρου
Εδώ και πολλά χρόνια, το «σύστημα Μητσοτάκη» καλλιεργεί τον μύθο του Κέντρου. Η κεντρώα ταυτότητα του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη –και αυτή ισχυρώς αμφιλεγόμενη κατά την πρώτη περίοδο της δεκαετίας του 1960– ακυρώθηκε οριστικά με την «πράξη» της Αποστασίας του 1965, κατά την οποία ο ίδιος πρωταγωνίστησε, μια «πράξη» που καταγράφηκε στις πιο μαύρες σελίδες της σύγχρονης ιστορίας μας.
Όταν ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης επανεμφανίστηκε, στα μέσα της δεκαετίας του 1980 και μέχρι την πτώση του, υπήρξε διαπρύσιος κήρυκας του αναδυόμενου τότε νεοφιλελεύθερου - αγοραίου προτύπου, φιλοδοξώντας, μάλιστα, να αποτελέσει τον εγχώριο εκφραστή του μεσουρανούντος τότε «διδύμου» Θάτσερ - Ρίγκαν. Ως πρωθυπουργός, εφάρμοσε με τον πλέον ακραίο τρόπο το πρότυπο αυτό και τα διαπλεκόμενα συμφέροντα γνώρισαν τότε τον πιο γνήσιο εκφραστή τους, διάδοχος του οποίου «αναδείχθηκε» επαξίως ο «εκσυγχρονιστής» Κώστας Σημίτης.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποτελεί την εξελιγμένη, τη μεταμοντέρνα εκδοχή του νεοφιλελεύθερου προτύπου, προσαρμοσμένου στις ηγεμονικές επιλογές της χρηματοπιστωτικής δομής. Ποια είναι σήμερα η εκδοχή αυτή;
Ο σύγχρονος νεοφιλελευθερισμός μπορεί να ανέχεται μια δέσμη αφηρημένου τύπου δικαιωμάτων, όταν όμως αυτά δεν θίγουν τον «σκληρό πυρήνα» των μηχανισμών της αγοράς. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης μπορεί να ψηφίζει, π.χ., το σύμφωνο συμβίωσης, αλλά ταυτόχρονα διακηρύσσει τον αντικρατισμό του, απολύει χιλιάδες δημοσίους υπαλλήλους, καταργεί τους θεσμούς του κράτους πρόνοιας, εκφράζει με τον πιο στυγνό τρόπο τα συμφέροντα της διαπλοκής και των μεγάλων επιχειρηματικών συμφερόντων.
Αυτή η στρατηγική, βεβαίως, δεν έχει καμιά σχέση με την όποια Κεντροδεξιά ή το όποιο Κέντρο. Αυτές οι ταμπέλες χρησιμοποιούνται προσχηματικά προκειμένου να καλύψουν τον αντικοινωνικό και ακροδεξιό ιδεολογικοπολιτικό χαρακτήρα της σύγχρονης νεοφιλελεύθερης πολιτικής, την οποία ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης εκφράζει αυθεντικά.
ΣΥΡΙΖΑ: Διεύρυνση πολιτικών - κοινωνικών συμμαχιών
Η «διαύγεια» και η ξεκάθαρη ταξική - κοινωνική αντιπαράθεση και σύγκρουση θα πρέπει να οδηγήσουν και στο πέρας των ψευδαισθήσεων που καλλιεργούνται από ένα τμήμα του ΣΥΡΙΖΑ περί «συνεννόησης» και στήριξης ορισμένων κρίσιμων νομοσχεδίων τόσο από τη ΝΔ όσο κι από τα «ενδιάμεσα» κομματικά σχήματα. Το αντίθετο, μάλιστα: η ψήφιση ή η «συνεννόηση» με κάποια από αυτά, όπως, π.χ., με το κόμμα του Λεβέντη, μόνο απαξία μπορεί να «προσφέρει» στον ΣΥΡΙΖΑ και την κυβέρνηση.
Το Ποτάμι, άλλωστε, εξεμέτρησε το ζην του. Το νεοφιλελεύθερο «τμήμα» του κινείται με ταχείς ρυθμούς προς τη ΝΔ, την αυθεντική ιδεολογικοπολιτική του «μήτρα», συνειδητοποιώντας ότι ο ρόλος του Ποταμιού να ανακόψει ή και να «προβοκάρει» την κοινωνικοπολιτική επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ έχει προ πολλού περαιωθεί.
Για το ΠΑΣΟΚ η «στρατηγική» της οικουμενικής κυβέρνησης ή των κυβερνήσεων «εθνικού σκοπού» με την de facto και de jure συμμετοχή της ΝΔ εξαντλείται πλέον με την παρουσία στην αρχηγία της του Κυριάκου Μητσοτάκη. Οι εναπομείναντες παραδοσιακοί ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ δεν έχουν πια άλλα περιθώρια να «συγκατοικήσουν» με τον γιο του «αρχιερέα της Αποστασίας» και τον «Εφιάλτη» του πολιτικού συστήματος. Όσο για σοσιαλδημοκρατικά «φληναφήματα» της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ, αυτά ανήκουν περισσότερο στον χώρο της επιστημονικής φαντασίας.
Αντίθετα, για τον ΣΥΡΙΖΑ η «διαύγεια» της ιδεολογικοπολιτικής αντιπαράθεσης, καθώς και ο ξεκάθαρος ταξικός - κοινωνικός της χαρακτήρας προσφέρουν μια ιστορική ευκαιρία να απομονώσει τη ΝΔ, να αποκαλύψει πλήρως την ακροδεξιά – αντικοινωνική της πολιτική στρατηγική και να διαμορφώσει τους όρους ώστε να διευρύνει τις πολιτικές και κοινωνικές του συμμαχίες προς τους χώρους που αποκαλούνται σχηματικά «Κέντρο» και «Κεντροαριστερά».
Ασφαλώς, πέρα από την πολιτική βούληση ή τις επεξεργασίες και τους σχεδιασμούς της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ και της κυβέρνησης σημαντικό, ακόμα και καθοριστικό ρόλο θα διαδραματίσουν οι εξελίξεις του επόμενου τριμήνου. Οπωσδήποτε όμως η σταδιακή μετατόπιση και απαγκίστρωση των ευρωπαϊκών σοσιαλδημοκρατικών και σοσιαλιστικών κομμάτων από τους «γνήσιους» εκπροσώπους του νεοφιλελευθερισμού και τους υποτελείς της γερμανικής ελίτ διαμορφώνει ένα νέο τοπίο στην Ευρώπη και διανοίγει σοβαρές προοπτικές για νέα συμμαχικά σχήματα διακυβέρνησης, όπως συμβαίνει, π.χ., στην Πορτογαλία.
Ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να αξιοποιήσει αυτές τις προοπτικές. Να διευρύνει το μέτωπο των κοινωνικών και πολιτικών του συμμαχιών με πράξεις και όχι μόνο με διακηρύξεις, να συσπειρώσει ευρύτερα κοινωνικά στρώματα με άξονες την κοινωνική δικαιοσύνη, τη ριζική αντιμετώπιση της διαπλοκής, την κατάρτιση και εφαρμογή ενός ρεαλιστικού προγράμματος παραγωγικής ανασυγκρότησης.
Όσο για το πολιτικό σκηνικό και τα μέτωπα σύγκρουσης, αυτά δεν άλλαξαν, αλλά ξεκαθάρισαν. Από δω κι εμπρός, έκαστος εφ’ ω ετάχθη...
* Αναπληρωτή καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης
του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου